Auschwitz zwiedzanie – co należy wiedzieć?
Muzeum Auschwitz-Birkenau to miejsce, do którego co roku przybywają miliony ludzi, którzy czują moralny obowiązek zmierzenia się z pamięcią o popełnionych tu straszliwych zbrodniach, i ich ofiarach. Auschwitz zwiedzanie nie ma nic wspólnego z typową wycieczką turystyczną. To niełatwe doświadczenie, wymagające refleksji i konfrontacji z narracją o niewyobrażalnym okrucieństwie. Jak się do zwiedzania przygotować? Co warto wiedzieć wcześniej? Spieszymy z pomocą.
Zwiedzanie Auschwitz – historia powstania obozu nazistowskiego
Naziści przeprowadzali masowe egzekucje i dopuszczali się zbrodni wojennych od pierwszych dni po ataku na Polskę we wrześniu 1939 roku. Już pod koniec tego roku powstał plan obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu (niem. Auschwitz). Zdecydował o tym fakt, że więzienia na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim były przepełnione. W 1940 obóz zaczął działać. Początkowo wśród osadzonych byli polscy więźniowie polityczni, przedstawiciele inteligencji, księża, Żydzi (jeszcze nie na masową skalę), ale również niemieccy więźniowie kryminalni, a od momentu rozpoczęcia wojny między III Rzeszą i ZSRR także jeńcy radzieccy. Cały kompleks funkcjonował w budynkach przedwojennych koszar i miał charakter obozu koncentracyjnego, tzn. więźniowie byli stopniowo wyniszczani przez morderczą pracę i tragiczne warunki bytowe.
Rok później rozpoczęła się rozbudowa całego założenia. Powstało tzw. Auschwitz II-Birkenau zaplanowane jako obóz zagłady. Wkrótce zaczęły tu przybywać masowe transporty Żydów z obozów przejściowych oraz gett utworzonych w wielu miastach. Nie był to obóz pracy, dokonywano tam natychmiastowej eksterminacji ludności żydowskiej. Auschwitz-Birkenau działo jak przerażająca fabryka śmierci, pochłaniając ponad milion ludzkich istnień. Dziś jest symbolem holocaustu.
W 1942 roku powstał jeszcze jeden podobóz – Auschwitz III-Monowitz. Tu wykorzystywano niewolniczą pracę więźniów w zakładach przemysłowych zlokalizowanych w nieodległych Monowicach.
W 1944, na wieść o zbliżającej się Armii Czerwonej, Niemcy rozpoczęli akcję likwidacji obozów i zacierania śladów zbrodni. Zabijano więźniów zmuszanych wcześniej do pracy w krematoriach, jako świadków masowego ludobójstwa, wysadzano w powietrze komory gazowe, krematoria. Załoga obozów nie zdążyła jednak zniszczyć wszystkiego.
Co możemy zobaczyć w Muzeum Auschwitz-Birkenau?
Dobrze, aby przed wizytą w Muzeum byli Państwo świadomi, jakiego rodzaju obiekty, dokumentację, relikty obozowej rzeczywistości można zobaczyć na ekspozycji. Muzeum obejmuje obszar dawnych obozów Auschwitz I i Auschwitz II. Do pierwszego z nich prowadzi brama z doskonale zapewne Państwu znanym napisem „Arbeit macht frei”. Na poszczególnych blokach niegdysiejszego Auschwitz I mogą Państwo oglądać kolejne części wystawy dokumentującej dramat codziennego funkcjonowania w obozowej rzeczywistości i losy więźniów. Szczególne wrażenie robią zgromadzone na ekspozycji w ogromnych ilościach rzeczy osobiste odebrane ludziom wysyłanym na śmierć. Liczba eksponatów, wśród których są ubrania, okulary, walizki, protezy, zabawki i ubranka dziecięce, uświadamia przerażającą skalę zbrodni. Na trasie zwiedzania towarzyszą nam zdjęcia więźniów, których dzięki temu przestajemy postrzegać, jako anonimowy tłum. Zwiedzić można również m. in. obozowy areszt, nie bez powodu nazywany Blokiem Śmierci i znajdującą się w pobliżu zrekonstruowaną Ścianę Śmierci, przy której dokonywano egzekucji, m. in. działaczy obozowego ruchu oporu, a także skazanych przywożonych spoza Auschwitz.
W Brzezince, czyli Auschwitz II czeka na Państwa porażający widok reliktów obozu zagłady – ruiny komór gazowych i krematoriów ze sterczącymi ku niebu kominami, rzędy drewnianych baraków i rampa kolejowa. Znajduje się tu również obozowa Łaźnia. Przechodząc przez nią, mamy pod stopami (chronioną specjalną przezroczystą osłoną) posadzką, po której stąpali idący na śmierć w komorach gazowych.
Auschwitz zwiedzanie
Muzeum jest otwarte dla zwiedzających przez cały rok od godziny 8:00. Godzina zamknięcia zależy od pory roku. Ekspozycja najkrócej jest dostępna w grudniu – zaledwie do 14.00, a najdłużej w czerwcu, lipcu i sierpniu do 19.00 (są to godziny ostatniego wejścia; na terenie Muzeum można pozostać jeszcze przez 1,5 h). Nie ma opłat wejściowych, ale trzeba pamiętać o wcześniejszej rezerwacji specjalnych kart wstępu. Grupy mogą zwiedzać ekspozycję wyłącznie z przewodnikiem, a turyści indywidualni mają taką możliwość. Na zwiedzenie obu obozów powinniśmy przeznaczyć ok. 3,5 godziny. Na teren Muzeum Auschwitz Birkenau, ze względów bezpieczeństwa, nie wolno wnosić toreb, których rozmiar przekracza format A4, należy również pamiętać o stroju stosownym do powagi miejsca. Istnieje możliwość zorganizowania wyjazdu z przewodnikiem i dowozem w obie strony z Krakowa. Wszystko na ten temat znajdziecie Państwo na portalu: http://krakowzwiedzanie.pl/auschwitz-birkenau/.